Hướng dẫn sửa khối pin lithium-ion

Pin cho các dụng cụ điện cầm tay và các thiết bị thương mại khác thường có thể được sửa chữa bằng cách thay thế một hoặc tất cả các cell. Việc thay NiCd và NiMH tương đối dễ; nhưng li-ion thì khó hơn do không có cell tương thích. Các hãng lớn cũng hầu như chỉ bán cell pin cho các nhà đóng pin có chứng chỉ (xem; hành lang pháp lý để trở thành nhà sản xuất khối pin), và được mua với số lượng lớn nên những người thợ sửa chữa nhỏ gặp nhiều bất lợi.

Khi sửa chữa khối pin Li-ion, hãy đảm bảo rằng các cell pin mới được kết nối lại đúng cách với mạch bảo vệ.  Ngoại trừ một số bộ pin đơn và bộ pin dụng cụ điện, tất cả pin Li-ion đều phải có mạch bảo vệ; pin chì và pin niken thì không.

Bạn cũng hãy nhớ “pin tương thích’’ là cùng loại hóa chất, cùng điện áp, cùng độ xả và các loại cell không được phép hoán đổi cho nhau. (Xem  Các loại pin Lithium-ion ).

Hãy chú ý tới ứng dụng của khối pin để chọn cell phù hợp. Ví dụ: pin cho máy công cụ, hãy dùng power cell – pin có dòng xả cao; hoặc các thiết bị truyền thông, máy ảnh, xe đạp điện hãy dùng Energy cell – pin có dung lượng cao. Nên đảm bảo các cell lắp  vào phải đồng bộ theo yêu cầu bên trên.

Không nên dùng cell từ các hãng không tên tuổi hoặc thậm chí mua từ các đại lý lấy hàng từ chợ, hoặc hàng không có giấy tờ nguồn gốc xuất xứ. Cell 18650 có cả loại A, B, C. Đôi khi các công ty có chương trình xả kho giá tốt, tuy nhiên thường tỷ lệ cell hỏng khác cao, mà người đóng pin nhỏ lại không có máy móc chuyên dụng để sàng lọc tốt.

Hãy thay thế nếu khối pin còn mới và có một cell lỗi thì bạn nên thay thế cell lỗi đó. Nhưng nếu khối pin đã dùng lâu thì việc thay mới một cell đó gây ra tình trạng không cân bằng pin và làm hỏng khối pin rất nhanh. Trong một bộ pin được ghép nối tốt, tất cả các cell đều có dung lượng tương tự nhau. Một bất thường là một chuỗi trong đó mắt xích yếu nhất quyết định hiệu suất của pin

Các cell được thiết kế cho một gói nhiều cell đòi hỏi dung sai chặt chẽ hơn so với các cell dành cho mục đích sử dụng một cell, chẳng hạn như điện thoại di động. Các nhà sản xuất cell không thể kiểm soát hoàn toàn dung lượng và do đó một số có dung lượng cao hơn các nhà sản xuất khác. Trong một thiết bị cell đơn, người tiêu dùng trung bình không nhận thấy sự khác biệt như vậy. Ngược lại, các cell chất lượng cho một gói nhiều cell được kết hợp với dung lượng, nếu không chúng sẽ bị hỏng.

Một shop pin thường không bỏ đi khối pin xịn mà sẽ lưu lại các cell chưa hỏng, kiểm tra 3 yếu tố là dung lượng, hệ số tự xả và nội trở. Đây là 3 chỉ số ảnh hưởng chính tới sức khỏe của pin và kiểm tra băng Máy phân tích pin.  Hãy đảm bảo 3 chỉ số này tương thích nhau. Stress điện hóa thường biểu hiện dưới hình thức hệ số tự xả cao. Kiểm tra hệ số này bằng cách sạc đầy cell, đo điện áp và đo lại sau 24h (thậm chí 1 tuần nếu là cell mới và chất lượng tốt)

Hàn điểm (spot weld) một cell là cách duy nhất đáng tin cậy để có được kết nối đáng tin cậy và bốn mối hàn điểm / cell là tiêu chuẩn. Hạn chế truyền nhiệt đến các cell trong quá trình hàn để tránh hư hỏng. Cách điện từng cell vì vỏ cell “nóng” và mang điện áp. Nếu cell mới ở mức sạc khác với các cell hiện có, hãy sạc chậm để đưa tất cả chúng về cùng mức. Quan sát nhiệt độ trong quá trình sạc. Các cell gốc niken sẽ nóng lên vào cuối quá trình sạc nhưng phải nguội khi sẵn sàng; Li-ion phải mát trong quá trình sạc. Nhiệt độ tăng phải bằng nhau đối với tất cả các cell; sự không đồng đều là một dấu hiệu bất thường.

Đo điện áp của một bộ pin đã sửa chữa và kiểm tra lại sau 24 giờ và vài ngày. Nếu một cell giảm thấp hơn cell khác trong bộ pin, thì có thể pack đã gặp vấn đề về tự xả cao

Hướng dẫn đơn giản khi sửa chữa bộ pin

• Chỉ kết nối các cell phù hợp. Không trộn lẫn các cell có thành phần hóa học, độ tuổi hoặc dung lượng khác nhau.
• Không bao giờ sạc hoặc xả pin Li-ion mà không có mạch bảo vệ hoạt động. Mỗi cell phải được theo dõi riêng bằng mạch bảo vệ.
• Hãy trang bị một cảm biến nhiệt độ để ngắt dòng điện khi pin nóng.
• Sạc chậm cho bộ pin đã được sửa chữa để đưa tất cả các cell về trạng thái cân bằng.
• Hãy chú ý khi sử dụng một thương hiệu pin không rõ nguồn gốc. Nhiệt độ cao báo hiệu sự bất thường.
• Không sạc pin Li-ion bị hư hỏng vật lý, phồng lên hoặc có điện áp dưới 1,5V/cell trong một thời gian.
• Kiểm tra xem một bộ pin đã được sửa chữa có tự xả không. Các khiếm khuyết bên trong thường tự bộc lộ khi tự xả cao.