4 bước fix lỗi khối pin lithium-ion không nhận sạc hoặc xả

Phạm vi bài viết:

Lỗi pin lithium ion không nhận sạc

Lỗi pin lithium ion không xả

Việc đột nhiên khối pin lithium không nhận sạc hoặc không xả được sau một thời gian sử dụng không phải là chuyện hiếm gặp. Trong bài viết này chúng tôi sẽ từng bước hướng dẫn bạn sơ bộ cách xác định lỗi do đâu, vì việc này là tổng hòa của khá nhiều nguyên nhân. Điều này sẽ giúp bạn sửa được khối pin nếu bạn biết về điện trước khi phải gửi pin tới nhân viên kỹ thuật.

Trường hợp 1: Dùng vôn kế kiểm tra điện áp pin để xác định pin có rơi vào chế độ ngủ do áp thấp không.

Việc người dùng sử dụng cạn kiệt pin lithium và bỏ quên không sạc là một tập quán khá thường gặp. Điện áp của một vài cell đã bị rơi xuống dưới mức LVC – Low voltage cut off, và BMS khởi động chương trình “ngủ”.

Bạn đo xem nếu điện áp toàn khối thấp hơn các thông số dưới đây thì nhiều khả năng nguyên nhân ở trường hợp này.

Hệ điện áp	Pin li-ion	Pin sắt LFP
12v	<8V	<10V
24v	<19V	<20V

Nếu rơi vào trường hợp này, bạn chỉ cần dùng sạc có chức năng “activation” hoặc dùng một dòng sạc thật nhỏ tầm 100 mili ampe để kích hoạt lại BMS. Sau đó khối pin sẽ hoạt động bình thường.

Tuy nhiên bạn cần lưu ý, trong trường hợp này có nghĩa một hoặc nhiều cell đã bị rơi xuống dưới mức điện áp cắt xả cho phép, nếu lâu dài không loại trừ khả năng trong khối có cell mang rủi ro cháy nổ. Bạn nên sạc chúng ở ngoài trời hoặc nơi thoáng mát, xa khu cư dân.

 

Trường hợp 2: Lỗi do cục sạc không tương thích với pin hoặc sai thông số dòng sạc hoặc sạc hỏng

Nguyên tắc đầu tiên quan trọng nhất chính là Cục sạc phải được thiết kế giành riêng cho loại pin đó: ví dụ: pin lithium ion dùng sạc li-ion, pin sắt phải dùng cục sạc pin LIFEPO4, pin axit chì phải sạc bằng sạc axit chì.

Đây là một lỗi sai phổ biến đối với nhiều người dùng pin trên thị trường, do vẫn tin tưởng cùng hệ điện áp tổng là sạc được lẫn lộn. Việc sạc lẫn sạc là vô cùng nguy hiểm do các nguyên nhân sau:

Mỗi loại pin có phương pháp sạc (biểu đồ đường cong sạc) khác nhau.

Ví dụ li-ion và LFP có phương pháp sạc 2 giai đoạn là: sạc ổn dòng (constant current) và sạc ổn áp (constant voltage).

Trong khi pin axit chì có phương pháp sạc 3 giai đoạn là sạc ổn dòng (constant current), sạc ổn áp hay còn gọi là sạc bão hòa (topping charge/ saturation charge) và sạc nhồi (float charge). Li-ion rất ghét bị sạc nhồi sau khi đã tới áp đỉnh, và cần phải ngắt nguồn sạc khỏi pin sau khi pin no.

Đường cong sạc xả pin axit chì

Đường cong sạc xả pin lithium ion NCM. Xem thêm: Các giai đoạn sạc pin lithium ion

Đường cong sạc xả pin lithium ion LFP

Cùng điện áp tổng nhưng cấu hình khối pin khác nhau nên điện áp đỉnh và điện áp cắt xả khác nhau.

Ví dụ: cùng hệ 12V:

• Pin li-ion NCM có cấu hình 4S, áp đỉnh là 16.8V, điện áp cắt xả là 11V.
• Nếu dùng hệ pin LFP cấu hình 4S, áp đỉnh là 14.6V, điện áp cắt xả là 10V.
• Nếu dùng axit chì, cấu hình 6S, áp đỉnh là 14.7V, điện áp cắt xả là 10.5V.

Như vậy bạn có thể thấy mặc dù áp đỉnh và áp cắt xả của pin axit chì AGM/gel và pin sắt khá tương đồng, đó là lý do nhiều người vẫn có tập tính dùng sạc chung cho hai loại này, tuy nhiên, thực tế về lý thuyết, người ta khuyến cáo không dùng chung do điện áp này sẽ phân bổ thành về từng cell và khoảng áp sai lệch của từng cell dẫn tới trục trặc về điện hoặc BMS thông minh lập tức ngắt pin sang chế độ OFF.

Xem thêm: Cách sạc pin sắt LFP 

Vì các thông số sạc khác nhau, việc dùng lẫn lộn củ sạc sẽ làm các cell hoặc bị sạc quá áp hoặc bị không đầy, kết hợp với phương pháp sạc khác nhau phần (1) thường dẫn tới trục trặc đôi khi cháy nổ mặc dù hi hữu trong trường hợp BMS thất bại.

 

 

Sau khi loại trừ các nguyên nhân trong trường hợp 1 hoặc 2, thường là bạn nên gửi về kỹ thuật chuyên nghiệp để xử lý khối pin rồi.

Khi nhận được khối pin trên, thông thường khối pin sẽ được tháo mở để kiểm tra các thành phần và phụ kiện bên trong. Người ta dùng vôn kế để đo điện áp từng chuỗi cell pin, ghi lại xem có chuỗi nào có thông số bất thường hay không. Đó là lúc mà người ta xác định được 02 trường hợp lỗi còn lại.

Trường hợp 3: Lỗi do khối pin có vấn đề bên trong. (lỗi cell pin, hỏng/ rỉ mối hàn, dây cáp lỏng..)

Kiểm tra cáp và các mối nối trong và ngoài khối pin xem có bị lỏng không

Bạn cần kiểm tra xem các mối nối cáp bên trong và ngoài khối pin, kể cả cáp nguồn từ pin ra sạc, dây cáp của cục sạc. Nếu phát hiện kết nối lỏng bạn có thể vặn chặt lại rồi kiểm tra lại xem hệ thống có chạy không.

Đối với bên trong khối pin, bạn có thể dùng vôn kế kiểm tra áp của từng chuỗi cell pin và điện áp tổng của toàn khối. Nếu phát hiện áp lệch bất thường, bạn cần kiểm tra mối hàn tại chuỗi và sửa chữa tại chỗ.

Nếu gặp chuỗi cell có điện áp lệch bất thường, bạn đo điện áp từng cell để tìm ra cell trục trặc. Nếu cell nào có điện áp bằng 0V hoặc thấp bất thường, bạn hãy thay thế chúng. Sau đó, bạn dùng máy cân bằng sạc từng chuỗi riêng lẻ cho tới khi điện áp cân nhau.

Nếu đã loại trừ được nguyên nhân số 3 và sửa chữa các cell hư, mà khối pin vẫn không hoạt động, là lúc bạn cần cân nhắc tới trường hợp 4.

Trường hợp 4: Lỗi do BMS đã chuyển sang chế độ bảo vệ  – chế độ OFF. 

Chúng tôi không khuyến khích xác định lỗi này ngay ban đầu, vì việc cố gắng ép sạc thoát khỏi chế độ OFF của BMS do bị kích hoạt trạng thái bảo vệ  khi chưa xác định được nguyên nhân là rất nguy hiểm với rủi ro cháy nổ.

BMS (battery management system) được ví là bộ não điều khiển mọi hoạt động của pin, đảm bảo li-ion chỉ hoạt động trong một khoảng dải áp nhất định (li-ion gốc cobalt là từ khoảng 2.7V – 4.2V, pin sắt LFP hoạt động trong khoảng 2.5 tới 3.65V).

Các chức năng bảo vệ của BMS bao gồm:

• Bảo vệ áp quá thấp
• Bảo vệ áp quá cao
• Bảo vệ sạc xả quá dòng
• Bảo vệ quá nhiệt
• Bảo vệ khi cell pin gặp trục trặc và bị thất bại trong khi làm nhiệm vụ

Trong chương trình này của BMS, nút ATC (cho phép sạc) và ATD (cho phép xả) bị mở, khi đó pin sẽ không nhận sạc hoặc không cho phép xả. Nếu sau đó bạn cắm sạc, các nút này vẫn mở, vì vậy BMS vẫn không hoạt động lại được. Để khởi động lại khối này, bạn cần reset lại BMS theo hướng dẫn của nhà sản xuất BMS, thường là bằng cách ấn nút reset hoặc vào phần mềm và có nút “reset” đối với BMS thông minh.

 

Kết luận:

Có một lối nói dí dỏm, người ta ví pin lithium giống như con người. Đôi khi nó bị ốm và muốn khỏi ốm cần xác định được nguyên nhân tại sao. Thông thường, khi gặp lỗi, người dùng nên tiến hành bước 1 và 2 để xác định lỗi đơn giản. Nếu không thành công, hãy gửi về cho chuyên gia kỹ thuật.

Nếu bạn gặp trục trặc với các khối pin, vui lòng gọi HOTLINE và chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ xử lý các trục trặc này.

Rất mong nhận được cuộc gọi của bạn.